Nuro Hoxha ishte një mësues i respektuar në fshatin Tërbaç, pranë Vlorës në Shqipëri. Në shtator të vitit 1943, kur gjermanët pushtuan Shqipërinë, Hoxha shkoi të paralajmëronte mikun e tij për një kohë të gjatë, Ilia Solomoni, për rrezikun ndaj hebrenjve. Solomoni nuk kishte ku të shkonte dhe nuk e dinte se çfarë të bënte, prandaj Hoxha ofroi ta fshihte Solomonin dhe familjen e tij në shtëpinë e tij në dykatëshe në Tërbaç. (Në foto, Sazan Hoxha, duke treguar fotografinë e babait të tij, Nuro Hoxha).

Ilia Solomoni i tha “Yad Vashem” (Muzeut të Holokaustit në Jeruzalem) se mësuesi trim i mirëpriti ata në shtëpinë e tij me fjalët: “Ju keni Besën time [kodi shqiptar i nderit]”.

Familja Solomoni – Ilia, gruaja e tij Sarika dhe vajza e tyre e vogël Mirela – u zhvendosën në depon në bodrumin e Hoxhës, poshtë shkallëve. Hoxha e mbuloi hyrjen me një qilim. Kur rreziku u intensifikua, anëtarët e tjerë të familjes u bashkuan me ta në vendin e fshehur: motra e Ilisë, Fortunata, kunati i tij, Eliezer Negrin dhe Sarika dhe  nëna e Negrinit, Aneta.

Në pranverën e vitit 1944, bashkëpunëtorët shqiptarë të nazistëve arrestuan Ilia dhe kërcënuan se do t’ia dorëzonin gjermanëve. Duke sfiduar rrezikun, Hoxha u bëri thirrje bashkëpunëtorëve dhe u tha atyre se i gjithë fshati do të hakmerrej ndaj familjeve të tyre nëse Ilia nuk do të lirohej. Dy ditë më vonë, Ilia u lirua, dhe ishte Hoxha që ishte duke pritur për atë në portën e burgut dhe e shoqëroi atë për në shtëpi.

Në shtator 1944, Ilia u arrestua përsëri dhe u lirua edhe një herë, sërish falë ndërhyrjes së Hoxhës. Gjatë periudhës nga shtatori 1943 deri në nëntor 1944, Hoxha dhe familja e tij bënë gjithçka që mundën për të siguruar anëtarët e familjes Solomoni pa marrë asnjë shpërblim.

Më 5 maj 1992, Yad Vashem e njohu Nuro Hoxhën si “I Drejtë Ndër Kombet”, nderim që u bëhet jo-hebrenjve në mbarë botën dhe kanë shpëtuar hebrenjtë nga përndjekja naziste gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Publikuar nga Izraeli Sot – izraelisot.com

Marrë nga portali i Yad Vashem