Nga JONATHAN PELED *

Imagjinoni një vend me madhësinë e sipërfaqes së shtetit të Hidalgo, me një popullsi më të vogël se ajo e Mexico City, me vetëm 8 milion banorë, pa ujë dhe pa burime natyrore, me dy të tretat e territorit të saj të shkretëtirës , rrethuar nga 22 vende me më shumë se 350 milionë njerëz me të cilët nuk ka kufij të hapur dhe marrëdhënie të pakta.

Imagjinoni një demokraci të gjallë të izoluar në një rajon në konflikt. Një komb që ka pasur për t’u përballur dhe kapërcyer pesë luftëra, valë të panumërta të terrorizmit dhe që ka absorbuar miliona emigrantë nga më shumë se 70 vende në botë.

Imagjinoni që, në këtë vend të njëjtë, në rrethana të tilla të pafavorshme, tetë shkencëtarë, shkrimtarë dhe aktivistë kanë fituar çmime Nobel; në territorin e saj tani shkretëtira lulëzon dhe prodhohet mjaft ujë, që tani mund të eksportohet. Sot ajo është shtëpia e kompanive të reja, risive të vazhdueshme dhe teknologjive të reja që tejkalojnë të gjitha vendet e Bashkimit Evropian të kombinuara.

Ajo ka më shumë shkencëtarë dhe inxhinierë për kokë banori në botë dhe në vitin 2017 ka aplikuar më shumë kërkesa për patentë se të gjitha vendet e Amerikës Latine të kombinuara. Në fakt, ky vend konsiderohet sot një qendër globale e inovacionit dhe ka fituar titullin “Start Up Nation”, duke qenë një nga inkubatorët më dinamikë të shkencës, teknologjisë dhe inovacionit që bota ka parë.

David Ben Gurion, një nga themeluesit e Izraelit, tha se “të jesh realist në Izrael duhet të besosh në mrekulli”. Si ta shpjegojmë këtë “mrekulli”? Një vend i tillë i vogël sot duke qenë një lider botëror në risitë? Ka shumë shpjegime dhe faktorë që kanë bërë të mundur zhvillimin e një kombi sipërmarrës si Izraeli.

Më lejoni të paraqes këtu vetëm disa pika: Së pari, mungesa e burimeve natyrore na ka detyruar të përfitojmë nga kapitali më i vlefshëm njerëzor – dhe të investojmë gjithçka në arsim dhe trajnim.

Edhe para themelimit të Izraelit në vitin 1948 tashmë ekzistonin arsimore në vend, për shembull, Universiteti Hebraik i Jerusalemit (themeluar në 1923) ose Technion, Israel Institute of Technology (themeluar në 1912). Arsimi gjithmonë ka pasur një vend të shquar dhe është pa dyshim një shtyllë themelore për çdo shoqëri dhe për zhvillimin e çdo vendi. Së dyti, është e rëndësishme të theksohet kultura inovative dhe promovimi i frymës sipërmarrëse.

Populli hebre, në përgjithësi, dhe populli izraelit, në veçanti, gjithmonë kanë pyetur veten, duke sfiduar realitetin, duke kërkuar më shumë përgjigje dhe zgjidhje të reja për të mbijetuar dhe për të ecur përpara. Pa dyshim, duke mos pasur frikë nga dështimi dhe shumica e madhe e shoqërisë izraelite kontribuon në impulsin për të përtërij dhe kapërcyer kufijtë.

Për këtë ne duhet të shtojmë një bashkëpunim të fortë dhe ushqyes midis sektorëve akademikë, shkencorë dhe të biznesit. Ky bashkëpunim është jetësor për të qenë në gjendje të komercializojë shpikjet dhe patentat, nga njëra anë, dhe të gjenerojë zgjidhje me kërkesën e sektorit të biznesit, nga ana tjetër. Falë këtij mekanizmi, i njohur si transferimi i teknologjisë, shkencëtarët izraelitë paguhen mirë për të vazhduar kërkimet e tyre, ndërsa kompanitë vazhdojnë të tregtojnë produktet e tyre.

Një element kyç është natyrisht roli që qeveria duhet të marrë për të dhënë përparësi dhe për të promovuar hapësira dhe programe nëpërmjet stimujve, huave dhe metodave të tjera që nxisin kërkimin dhe zhvillimin në vend.

Sot, Izraeli është vendi që investon më shumë në kërkimin dhe zhvillimin, me 4.3 për qind të PBB-së, dhe vendin e tretë me numrin më të madh të kompanive të teknologjisë të regjistruar në bursën Nasdaq në Nju Jork. Të gjithë këta komponentë kanë formuar në Izrael një ekosistem unik të inovacionit dhe sipërmarrjes që përfiton nga talenti njerëzor dhe lejon zhvillimin e teknologjive të reja.

Në këtë mënyrë, përparime të mëdha janë bërë në fushat e bujqësisë, burimeve ujore, shëndetit dhe energjisë së rinovueshme që kanë një ndikim të dobishëm në jetën e miliona njerëzve në mbarë botën.

Një nga rezultatet e ekosistemit të suksesshëm izraelit është numri i madh i kompanive shumëkombëshe që janë vendosur në Izrael me qendrat e tyre kërkimore dhe zhvillimore; aktualisht ky numër shton më shumë se 300 kompani në mbarë botën.

Një tjetër indeks i rëndësishëm është fluksi i madh i kapitaleve të investimeve ndërkombëtare që investohen sot në fillimet e Izraelit, duke arritur miliarda dollarë në vit. Përvoja izraelite mund të përsëritet. Kjo është arsyeja pse Izraeli dëshiron të ndajë praktikat dhe njohuritë më të mira me Meksikën. Në fakt, tashmë ekziston një marrëveshje midis dy vendeve në bashkëpunim në kërkimin dhe zhvillimin ndërmjet Conacyt dhe homologut të tij izraelit, si dhe një sërë marrëveshjesh mes universiteteve në Meksikë dhe Izrael.

Me qeverinë e re meksikane ka një mundësi për të vazhduar forcimin e bashkëpunimit teknologjik me Izraelin, veçanërisht në fushat me prioritet strategjik kombëtar, si zhvillimi në terren, pyllëzimi, energjia dhe siguria publike. Modeli i inovacionit izraelit mund të shërbejë dhe të jetë i zbatueshëm edhe për Meksikën dhe gjithmonë do të mbajmë të gjithë dëshirën tonë për të vazhduar bashkëpunimin me këtë vend të madh miqësor.

* Ambasador i Izraelit në Meksikë

Marrë nga: Milenio.com