Nga TOVAH LAZAROFF, The Jerusalem Post

Lufta e Rusisë kundër Ukrainës mund ta inkurajojë Serbinë që të veprojë ushtarakisht kundër vendit të saj, Kosovës, tha Ministrja e Jashtme Donika Gërvalla-Schwarz për The Jerusalem Post të martën teksa përfundoi udhëtimin e saj tre-ditor në Izrael gjatë së cilës kohë, ajo u kërkoi zyrtarëve të tij të përdorin ndikimin për të ndihmuar në neutralizimin e situatës.

“Shtete si Izraeli mund të ndihmojnë në stabilizimin e rajonit [Ballkanit], tha Gërvalla-Schwarz teksa ishte ulur në hollin e hotelit në Jerusalem, pranë flamujve nga të dy vendet.

“Ne jemi të shqetësuar se Ballkani mund të jetë pika e ardhshme e nxehtë,” tha ajo.

Gërvalla-Schwarz është zyrtarja kosovare e nivelit më të lartë që viziton Izraelin që kur të dy vendet vendosën lidhje zyrtare në vitin 2020, si pjesë e një marrëveshjeje më të madhe të ndërmjetësuar nga ish-presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ku Prishtina u bë një nga vendet e pakta që hapë ambasadë në Jerusalem.

Kjo është vizita e parë zyrtare shtetërore e Kosovës, që atëherë, dhe i është kushtuar vetëm takimeve për avancimin e marrëdhënieve dypalëshe.

Gërvalla-Schwarz shpejt thekson se si shenjë e ndjenjave të forta që ka vendi i saj për Izraelin, ajo është zyrtarja e tretë që viziton në dy vitet e fundit, duke ndjekur hapat e ministrit të Mbrojtjes së Kosovës dhe ministrit të Punëve të Brendshme.

Me vendosjen e lidhjeve zyrtare, Kosova jo vetëm që fitoi një aleat shtesë diplomatik, por ajo forcoi një miqësi të gjatë me popullin hebre si në Izrael ashtu edhe në diasporë, shpjegoi Gërvalla-Schwarz.

“Është një njohje shumë e veçantë për vendin tonë”, tha ajo.

Populli hebre ndërkombëtarisht, duke përfshirë grupet e tyre joqeveritare, i ndihmuan refugjatët kosovarë si gjatë ashtu edhe pas luftës së viteve 1998-1999.

“Ne jemi të lumtur dhe mirënjohës që kemi marrëdhënie diplomatike me Izraelin, por bashkëpunimi ynë me komunitetin hebre në mbarë botën ka qenë i shkëlqyer”, tha Gërvalla-Schwarz.

Kosova, e cila u shkëput nga Serbia një dekadë pas betejës së saj me të, duke shpallur pavarësinë në vitin 2008, e sheh veten si një komb i ri, si Izraeli, i cili e di se çfarë çmimi të lartë mund të ushtrojë urrejtja etnike.

“Komuniteti hebre e kuptoi shumë mirë se çfarë po ndodhte në vitet 1990 në Kosovë”, tha ajo, duke folur për vendin e saj, i cili përbëhet kryesisht nga shqiptarë etnikë të besimit mysliman.

Historia e saj, Gërvalla-Schwarz e bëri atë gjithashtu shumë të ndjeshme ndaj kërcënimit nga Rusia dhe e ka frymëzuar atë dhe në të vërtetë vendin e saj për të hedhur mbështetjen e tyre për Ukrainën.

“Që nga fillimi, Kosova ka treguar solidaritet dhe admirim për luftën e guximshme të ukrainasve për të mbrojtur vendin e tyre”, tha Gërvalla-Schwarz.

“Ne nuk kemi iluzione për atë që [Presidenti rus Vladimir] Putin dëshiron të arrijë në Ukrainë. Ju mund të shihni disa ngjashmëri midis mënyrës se si Rusia po vepron në Ukrainë dhe si po vepron Serbia në rajonin tonë”, tha ajo.

Kjo luftë ka dhënë mesazhin se “kufijtë dhe problemet etnike” janë sërish në agjendë, tha ajo. “Në Ballkan të flasësh për kufij dhe ndryshim kufijsh ka qenë gjithmonë çështje lufte”, tha Gërvalla-Schwarz.

Serbia ka lidhje të ngushta, duke përfshirë ato ushtarake, me Rusinë, tha ajo.

Bashkimi Evropian ka një rol për të luajtur këtu, tha ajo, për të ndihmuar në zmbrapsjen e ndikimit rus në rajon, duke shfrytëzuar procesin tashmë që po zhvillohet për të sjellë vendet e Ballkanit në BE.

Serbia është një nga vendet e anëtarësimit, tha ajo, gjë që i jep BE-së më shumë përparësi këtu.

“Ne shpresojmë që jo vetëm Izraeli, por të gjithë të tjerët që kanë marrëdhënie të mira me Serbinë, do t’i përdorin ato marrëdhënie të mira për të përcjellë mesazhin se tani është koha për të vendosur”, tha ajo.

“Serbia nuk mund të ulet më në mes të dy karrigeve. Deri më tani ka qenë e mundur që Serbia të marrë paratë e BE-së dhe me këto para të BE-së të blejë armë ruse, por kjo nuk është më e mundur”, tha Gërvalla-Schwarz.

“Qeveria serbe duhet të ketë një mesazh të qartë se lufta në Ballkan përsëri nuk është një opsion”, tha ajo.

Gërvalla-Schwarz ishte e shqetësuar se Serbia ishte bërë një vend satelit rus brenda Ballkanit, por në veçanti, ajo ishte e shqetësuar se kishte dizajne ushtarake në vendin e saj.

Forcimi i lidhjeve të Kosovës me BE-në mund të ndihmojë në përballimin e një veprimi të tillë, tha ajo. Vendi i saj, i cili dëshiron të jetë një vend anëtar i BE-së, ka një rrugë më të vështirë drejt Bashkimit Evropian, sepse pesë nga 27 shtetet anëtare të BE-së nuk e kanë njohur atë si një shtet të pavarur.

Këto pesë vende janë: Greqia, Spanja, Rumania, Sllovakia dhe Qiproja. Kosova po kërkon nga aleatët e saj që të ndihmojnë në shpjegimin e rëndësisë së njohjes së shtetësisë për këto vende për të mbështetur pozicionin e saj kundër Serbisë.

Nuk janë vetëm lidhjet e Beogradit me Rusinë që shqetësojnë Gërvalla-Schwarz-in, por edhe retorika e ashpër kundër Kosovës dhe kërcënimet e fshehura ushtarake në lidhje me çështjet e mosmarrëveshjes, duke përfshirë atë për targat e makinave.

Situata është aq e paqëndrueshme, tha ajo, sa ne kishim “ushtrinë serbe dhe bombarduesit MiG 29 që fluturonin në kufirin tonë” mbi çështjen e “targave të makinave”.

“Kur dëgjoj këtë retorikë të vjetër, atëherë shqetësohem shumë se është më shumë se thjesht retorikë”, tha ajo. Përvoja e së kaluarës në të cilën gjuha e urrejtjes ndihmoi në hapjen e rrugës për luftën në fund të viteve 1990, shpjegoi ajo.

“Lufta në Ukrainë nuk ka të bëjë me territorin. Izraeli dhe Kosova e dinë se si është kjo. Është një luftë për mohimin e ekzistencës së kombit ukrainas… Ne e dimë se çfarë mund të bëjnë liderët politikë kur duan të mohojnë ekzistencën e një kombi”.