Nga Aurora Golemi, BalkanWeb

Në një nga kapitujt më të erret të historisë së njerëzimit, kur miliona hebrenj po shfaroseshin nëpër kampet e përqendrimit në Europë, shqiptarët pavarësisht presionit të nazisteve refuzuan të dëbonin të ftuarit e tyre, pasi kjo, jo vetëm do të ishte një turp i madh, por edhe do të detyronte të zotin e shtëpisë të hakmerrej.

Shqipëria ishte i vetmi vend europian që rezultoi me një popullsi më të madhe hebrenjsh në fund të Luftës së Dytë Botërore, nga ç’kishte në fillim. Sipas studiuesve në Shqipëri u shpëtuan deri në fund të Luftës II Botërore të paktën 2741 hebrenj.

Hebrenjte shpëtuan nga kushdo që i takoi, nga kushdo që ua hapi derën e trokitur, nga kushdo zyrtar shqiptar që ua preku letrat, nga çdo qeveritar që kishte listat e tyre, nga kushdo që nuk qëndroi indiferent ndaj tyre në atë periudhë të kobshme. Drejtoria e Pergjithshme e Arkivave ka nisur dixhitalizimin e fondit arkivor te Komunitetit hebre në Shqipëri. Fondi konsiston ne 10.000 dokumente Marreveshja e bashkepunimit u nënshkrua mes Ardit Bido, drejtori i Pergjithshem i Arkives se Shtetit dhe Joel Kaplanit kryerabinit te Shqiperise, i cili vlerëson besën e shqiptarëve si unike në botë.

“Ky eshte një moment i lumtur për hebrenjtë në mbarë botën, jo vetëm në Shqipëri. Këtu u mbrojtën jo vetëm hebrenjtë nga Shqipëria por edhe nga vendet të tjera. Ishte “besa” ishte gjeja më e mirë që na ndodhi. Unë mendoj se gjithë popujt e botës mund të vijnë në Shqipëri për të marrë një leksion nga ky vend. Kjo është unike, nuk gjendet në asnjë vend tjetër të botës. “Besa” sjell paqe, lumturi dhe sjell bashkim! Mezi po pres që të hedhin dritë më shumë në dokumentet arkivorë që ju keni, shumë nga njerëzit e mi më kanë kërkuar që të gjejnë rrënjët e tyre në Tiranë, Shkodër, Vlorë apo Korçë, kudo në Shipëri. Populli hebre dhe ai shqiptar janë një përgjithmonë, faleminderit!”, tha Joel Kaplani, Kryerabini i Shqipërisë. Sot në Arkivin e Shtetit nuk ka asnjë listë dhënë fashistëve dhe asnjë internim. Madje komunitetet fetare shpesh i pajisnin me dokumente të falsifikuara sikur ata ishin myslimane apo të krishtere për t’i shpetuar nga persekutimi. /BalkanWeb/