Nga Ruti Levi – Haaretz

Buja rreth sektorit të teknologjisë së lartë të Izraelit është e vërtetë, por historia e vërtetë është shpesh në detaje. Kjo është ajo që raporton Byroja Qendrore e Statistikave (CBS) mbi industrinë për vitet 2011-16.

Nivelet rekord të mbledhjes së fondeve për startapet dhe shitjet e tyre në vitet e fundit mund t’u japin sipërmarrësve në fillim përshtypjen se është më e lehtë se kurrë të kesh sukses në teknologjinë e lartë.

Kompanitë e teknologjisë izraelite ngritën një rekord prej 5.24 miliardë dollarësh në 620 marrëveshje vitin e kaluar, një rritje prej 9% gjatë 2016, sipas Qendrës Kërkimore IVC. Vlera e shitjeve, i fryrë nga blerja nga ana e Intel në shumën prej 15 miliardë dollarë të kompanisë auto-teknologjike Mobileye, arriti në një shumë magjepse pre 23 miliardë dollarësh.

Realiteti, megjithatë, është më pak joshës. Këtu janë tre mite në lidhje me industrinë që statisticienët e qeverisë shpërndajnë dhe një pjesë të mençurisë konvencionale që ngrihet kundër provave.

1.Sektori i startapeve vetëm vazhdon të rritet

Pjesa më e madhe e kompanive startape dështojnë dhe nuk fitojnë një kthim për investitorët e tyre, siç tregon raporti: Nga 4.029 kompani që u anketuan në periudhën 2011-16, 37% ishin mbyllur deri në fund të vitit 2016.

Një tjetër statistikë dekurajuese ishte numri i startupeve që u formuan në vitin e fundit të asaj periudhe – vetëm 625 në vitin 2016, më i ulëti në pesë vjet dhe 17% më pak se rekordi 750 më parë. Ishte gjithashtu hera e parë në gjashtë vitet që numri ra.

Numri i startapeve që u mbyllën u rrit, jo vetëm në terma përqindje, por edhe në terma absolutë. Në 2016, 396 startape u mbyllën, krahasuar me 307 në vitin 2015 dhe 263 në vitin 2014. Kjo ndodhi edhe pse viti 2016 ishte një vit rekord në kohën për mbledhjen e fondeve nga startapet izraelite.

Të dhënat e CBS nuk përfshijnë shumicën e startapeve që janë në fazat e tyre të hershme dhe nuk kanë ngritur asnjë kapital jashtë, sepse ata nuk janë të regjistruar në autoritetet tatimore ose në Institutin Kombëtar të Sigurimeve. Por në mbarë botën, kompanitë e hershme të teknologjisë së lartë po marrin ndjeshëm më pak para dhe e njëjta ka të ngjarë të jetë e vërtetë në Izrael.

2.Të gjitha vendet e punës në startape paguhen shumë mirë

Në 2016, startapet izraelite krijuan afërsisht 27,500 vende pune me rrogë, një rritje prej 7% në krahasim me vitin 2015. Si funksionon kjo në raport me një rënie në numrin e startapeve që u hapën për biznes dhe rritjes së numrit të tyre që u mbyll?

Një nga trendet më të spikatura të vitit 2016, e cila vazhdon edhe sot, është rritja e numrit të madh për mbledhjen e fondeve. Kompanitë e teknologjisë izraelite po krijojnë vlera më të shtuara dhe bëjnë më shumë biznes, dhe kanë nevojë për më shumë kapital në vlerësime më të larta për të vazhduar rritjen. Kjo do të thotë, më shumë para për marketing dhe shitje dhe për të blerë kompani të tjera.

Rezultati është se ka një numër në rritje të kompanive që nuk janë duke u vendosur për shitje në një fazë shumë të hershme, siç ishte rasti në të kaluarën. Të ardhurat e kombinuara të bizneseve izraelite u rritën me 2% në 2016 në 6 miliardë shekel (1.7 miliardë dollarë në kursin aktual të këmbimit).

Paga mesatare mujore në fillim, sipas CBS, ishte 13.800 shekel në vitin 2016 (3800 dollarë), një rritje prej 5% gjatë vitit të kaluar dhe 1.5 herë më shumë se paga mesatare në mbarë vendin prej 9.200 shekel (2573 dollarë).

Kjo shifër çuditërisht e ulët është për shkak të numrit të madh të startupeve të vogla që e tërheqin poshtë mesataren. Në kompanitë që punësojnë më pak se 10 persona, mesatarja është 12,300 shekel në muaj (3440 dollarë), ndërkohë që në mesin e atyre që punësojnë 20 deri në 50 kjo mesatare rritet mesatarisht në 20,500 shekel (5734 dollarë). Një startap që ka më shumë se 50 njerëz, mesatarja është 21.300 shekel(5958 dollarë), ose 2.3 herë sa paga mesatare kombëtare.

3.I gjithë Izraeli është Startup Nation

Izraeli është i njohur në mbarë botën si Startup Nation, por të dhënat e CBS tregojnë se kjo do të ishte më e saktë për të thënë se Tel Aviv është Startup City. Rreth 72% e të gjitha startupeve janë në Tel Aviv ose në rrethinat e saj dhe një dhe një numër edhe më i madh i të gjitha punëve në startape – 78% – janë të vendosura atje.

Në vitin 2016, në Tel Aviv ishte shtëpia e 270 startapeve të formuar atë vit dhe qendra e tyre nga 470 që kishte vendi. Asnjë vend tjetër në Izrael nuk ka numër të kompanive të reja të teknologjisë që tejkalojnë dy shifrat: Në Haifa numri ishte vetëm 56, në veri 33, në Jerusalem 50 dhe në jug 37.

Përqendrimi i startapeve në zonën e Tel Avivit i jep punëtorëve shumë më shumë fuqi negociuese, e cila shfaqet në një pagë mesatare mujore prej 14,600 shekel (4084 dollarë). Për krahasim, në Jeruzalem mesatarja ishte 11.700 shekel (3272 dollarë) dhe në jug vetëm 11.200 (3132 dollarë).

4.Siguria kibernetike është mbreti i teknologjisë izraelite

Kjo shumë është e vërtetë, falë njohurive dhe përvojës që sipërmarrësit e ardhshëm marrin në ushtri. Profesori Isaac Ben-Israel i Universitetit të Tel Avivit vlerëson se Izraeli i vogël përbën 10% të të gjithë qarkullimit në industrinë globale të sigurisë kibernetike. Të dhënat e CBS-së zbuluan se kishte më shumë se 260 startape në sektor dhe që punësonin 2,550 njerëz, ose 9% të listës së pagave të të gjithë startapeve të Izraelit.

Siguria kibernetike është gjithashtu sektori më i paguar i teknologjisë, me paga mesatare prej 18,500 shekel (5175 dollarë) në muaj në vitin 2016. I dyti në radhë në mesin e 16 sektorëve, sipas anketimit të CBS ishte teknologjia e telekomunikacionit në 16,500 shekel (4615 dollarë), pasuar nga mjekësia dhe gjysmëpërçuesit me një mesatare prej 15,900 shekel (4447 dollarë). Startapet për zhvillimin e aplikacioneve ishin në fund, me një mesatare prej 11,500 shekel (3216 dollarë) në muaj.

Pyetja mbetet nëse kërkesa për produktet dhe shërbimet e sigurisë kibernetike justifikon të gjithë kapitalin që është vënë në sektor dhe mund të mbështesë të gjitha ato nisma. Me fjalë të tjera, edhe siguria kibernetike mund të jetë një mit, gjithashtu.

(https://www.haaretz.com/israel-news/business/three-myths-about-israeli-startups-busted-and-one-confirmed-1.6110428)